|
DİYARBAKIR'I TARİHTEN DEĞİL,
TARİHİ DİYARBAKIR'DAN SORUN.
On gözlü Silvan Köprüsü üzerinde Mervaniler zamanında yapılan Aslan Kabartması
Ongözlü Silvan Köprüsü - Diyarbakır
Silvan Köprüsü, Mervaniler zamanında 1065 yılında yapılmıştır. Diyarbakır bölgesi Hamdaniler döneminde Bizans impa-
ratoru JuannesTzimisces tarafından kuşatılır.Tüm saldırılara rağmen Vali Hezarmerd tarafından şehir savunulur. Şehri
alamayacağını anlayan imparator kuşatmayı bırakmak zorunda kalır. Ancak çekilirken şehrin yanındaki köprüyü yıktırır.
Daha sonra Hamdaniler Devleti yıkılır. Diyarbakır; Deylemler dediğimiz Buveyhoğulları yönetimine geçer. Buveyhoğulları
Devletinin yıkılması ile Diyarbakır ve bölge Mervani Devletinin idaresine geçer. 974 yılında yıktırılan köprü yaklaşık bir asır
(91 yıl) sonra; 1065 yılında Mervaniler zamanında yapılmıştır.
Şevket Beysanoğlu kitabında "köprünün son yapım ve onarımı Mervanoğlu Nizamüddevle Nasr' ın buyruğu üzerine h.457
( m.1065) tarihinde yapılmıştır." demektedir.
Silvan Köprüsü, Mervani hükümdarı Nizamüddevle Nasr tarafından bir ticaret merkezi olan Diyarbakır ile başkent olan
Silvan'ı bir birine bağlamak için tekrar yapılmıştır.
İlk yapım tarihi tartışmalı olan ve Surların güneyinde yapılan köprü Diyarbakır şehir merkezinden yaklaşık 3 Km. uzaklıktadır.
Silvan bölgesinden dolayısı ile Doğu'dan Diyarbakır'a girişi sağlayan en yakın köprüdür. Köprünün uzunluğu 172 m. dir.
Köprü çok gözlü ve üstü düz köprüler grubunda olup genişliği 4 ile 10 metre arasında değişmektedir.
Anadolu'daki en eski mihraplı köprüler arasında olan köprünün üzerinde bir namazgah, ayakların arasında oda ve koridorlar
bulunmaktadır. Köprünün ilginç özelliklerinden biri de ustaların işledikleri taşlara attıkları imzalardır.
Batısı Erdebil (Berderipir) köşkü eteklerine, doğusu ise Kırklardağı'nın eteklerine yaslanan Silvan Köprüsü'nün altından geçen
Dicle Nehri, türkülere konu olmuş ve Diyarbakır'ın sosyal yaşamında etkili olmuştur.
Danyal Peygamber tarafından sınırının çizildiğine inanılan nehir Diyarbakırlılar için kutsal sayılır ve Allah 'a giden yol olduğuna
inanılır. Geçmişte Diyarbakır'lı kadınlar ve genç kızlar her Kurban Bayramında, Silvan Köprüsü üzerinde toplanır ve dualar
okuyarak hazırladıkları yazılı dilekçelerini Dicle Nehri'ne atarlarmış. Böylece dileklerinin kabul olacağına inanırlarmış.
Günümüzde on gözlü olan Silvan Köprüsü, halk arasında Dicle, On gözlü Köprü ve Mervani Köprüsü olarak tanınır. Silvan Yolu
üzerinde olduğundan dolayı uzun yıllar Silvan Köprüsü olarak anılmıştır. Bazı kaynaklarda Diyarbakır'da antik döneme ait bir
köprünün varlığından söz edilse de yaklaşık 1000 yıldır Diyarbakır tarihine tanıklık eden Silvan köprüsü, bölgemizde ayakta
kalan en eski köprülerden biridir. Nejat SATICI
Malabadi Köprüsü - Silvan / Diyarbakır
Artuklu devletinin hizmetinde olan ve Artuklular adına ticaretle uğraşan Silvan'lı ünlü tarihçi İbnü'l Ezrak, "Tarihi Meyyafarikin
ve Amid" adlı kitabında Malabadi ve Anbarçay köprülerinin Mervaniler zamanında inşa edildiğini yazar. Malabadi Köprüsü'nün
üzerinde Meyyafarıkin ve Mardin Artukluları hükümdarı Timurtaş'a ait 542 (m.1147-48) tarihli bir kitabe vardır. Kitabe köprü-
nün güney tarafındadır. Hüsameddin Timurtaş zamanında onarım veya yapımına başlanılan Malabadi köprüsü Necmeddin
Alpı tarafından tamamlanmıştır.
Evliya Çelebi, köprünün için bir Abbasi dönemi yapıtı olduğunu belirtmektedir. Taylor'un okuduğu kitabeye göre köprünün
1245-46 tarihinde de bir onarım gördüğü anlaşılmaktadır. Bu tarihe göre köprünün Meyyafarıkin Eyyubileri zamanında da
onarıldığı ortaya çıkmaktadır.
Malabadi Köprüsünün Güney cephesindeki Şir u Hurşid kabartmasının bu dönemde yapıldığı sanılmaktadır. Köprünün
güney cephesinde dikdörtgen bir levha içinde Aslan ve güneş kabartması bulunmaktadır. Güneşin içinde ise benzeri
Eyyubi minaresinde olan güneş içinde insan yüzü resmedilmektedir.
Yapımında Silvan yöresine özgü renkli taşların kullanıldığı ünlü Malabadi Köprüsü, Diyarbakır-Bitlis karayolu üzerinde olup,
Silvan ilçe merkezine 20 km. uzaklıktadır. Silvan ilçe sınırlarında olan ve "Bad'ın Evi " anlamına gelen ünlü Malabadi Köprüsü,
dünyadaki taş kemerli köprüler arasında kemeri en geniş olan köprüdür.
Farklı uzunluklarda kırık hatlar halinde üç bölümden oluşan köprü Doğu ve Batıda hafif eğilimlerle ana yola bağlanmıştır.
Orta bölümde ayakları kayalıklara oturtulmuş 38.60 metre açıklığı bulunan sivri bir kemeri olan köprünün üstünde sepet kulpu
şeklinde ve 3 metre açıklıkta olan küçük bir kemer yer almaktadır. Birinci yere paralellik gösteren üçüncü bölümde sivri
kemerli iki açıklık ve ayrıca yola bağlanan kısmın yakınında da bir açıklık görülür.
Köprünün boyu 150 metre,eni 7 metre yüksekliği ise 19 metredir.Kemerin her iki yanında kışın soğuğundan ve yazın
sıcağından korunmak ve köprünün güvenliğini sağlamak için iki oda bulunmaktadır.
Ayrıca içinde hela olan dünyadaki tek taş kemerli köprü olma özelliğine sahiptir.
Evliya Çelebi köprüyü şu şekilde tanıtmaktadır: Köprünün iki tarafında kale kapıları gibi demir kapıları vardır. Bu kapıların
içinde, sağ ve solda köprünün temeli beraberliğinde, kemerin altında hanlar vardır ki gelip geçen, sağdan ve soldan geldikleri
vakit misafir olurlar. Köprünün kemeri altında birçok odalar vardır. Demir pencereler şahneşinlerine misafirler oturup,
kemerin karşı tarafındaki adamlarla kimi sohbet eder, kimi ağ ve oltalarla balık avlarlar.
Bu köprünün sağ ve solunda da nice pencereli odalar vardır. Köprünün sağ ve solundaki bütün korkuluklar Nehcivan
çeliğindendir. Ama demirci ustası da var kudretini sarf ederek bir türlü sanatlı kafesli korkuluklar yapmış ve doğrusu elinin
ustalığını göstermiştir. Doğrusu, üstad mühendis var kuvvetini sarfederek bu köprüde öyle sanatlar göstermiştir ki, bu işçiliği
geçmiş mimarlardan hiç birisi göstermemiştir.
BİR DÜNYA ŞAHESERİ OLAN SİLVAN MALABADİ KÖPRÜSÜ
Kitabesi, kabartmaları ve mimarisi ile dünyada eşsiz olan bu köprü için Albert Gabriel şu bilgileri vermektedir. "...Modern
statik hesabının olmadığı devirde bu açıklıkta o zaman için böyle bir eser hayranlık ve takdiri muciptir. Ayasofya Cami'sinin
kubbesi, köprünün altına rahatlıkla girebilmektedir. Balkanlar'da, Anadolu'da Orta Doğu'da bu açıklıkta, bu yaşta başka
köprü yoktur. Nejat SATICI
Halilviran - Devegeçidi Köprüsü - Diyarbakır
Halilviran veya Devegeçidi Köprüsü olarak anılan tarihi köprünün üzerinde üç ayrı yazıt bulunmaktadır. Bunlardan ikisi
yapım ve onarım kitabesi olup diğeri ise ayettir. Köprüyü farklı kılan özellik ise diğer köprülerde olmayan üzerindeki ayetidir.
Ayrıca Ongözlü Silvan Köprüsünde olduğu gibi yapım taşlarının üzerinde farklı şekil ve imzalara sahiptir. Nejat SATICI
Kara Köprü - Diyarbakır
Yapım tarihi belli olmayan Kara Köprü, Diyarbakır - Mardin yolu 20. Km.'dedir. Beş kemerlidir. Çınar yolu
üzerinde, eski Karayolları fidanlığının yakınında olup yanına yeni bir köprü yapılmıştır. Nejat SATICI
2020 Promosyon Kataloğumuzu gördünüz mü ?
Provizyon Reklam - Tel.: 0412 224 1 224
www.provizyon.com.tr
diyarbakır reklam firmaları
provizyon reklam
diyarbakır reklam firmaları
provizyon promosyon
diyarbakır promosyon firmaları
www.provizyon.com.tr
www.promosyondiyari.com
flypen kalem markası
|
